Czy kury na wolnym wybiegu trzeba karmić?

Tę kurę ktoś naprawdę celowo wyhodował

Czy kury na wolnym wybiegu trzeba karmić?
Takie pytanie otrzymałem w jednym z meili. Odpowiedź zdaje się być prosta: tak, lub nie. Niestety krótka, jednowyrazowa odpowiedź pewnie by Czytelników i twórcę pytania nie zadowoliła, nie mówiąc już o robotach googla ;), więc odpowiem wymijająco :)

Zacznę od tego jak to kiedyś wyglądało, zanim na świecie nie znano jeszcze hormonów wzrostu, antybiotyków, i podstaw genetyki, :). Cofniemy się zatem do wieku XIX. Wiem, Mendel wtedy już swoje prawa odkrył, ale chodzi o czas, gdy wiedza trafiła pod strzechy - do chłopów, czyli producentów jaj i kur. Zaczniemy od początku roku. W styczniu w obejściu chłopa było zwykle tylko kilka kur i jeden kogut. Kury nie dostawały codziennie paszy, czy chociażby ziarna, jak to jest dzisiaj. Ba, nie dostawały jej w ogóle - ziarno było zbyt cenne, by tak po prostu karmić nimi kury. Orało się przecież przy pomocy wołów/koni (bogatsi chłopi) albo żony i chomonto (wersja ekonomiczna;). Wydajność z ha była z 4 razy niższa, niż jest dzisiaj ( 2 tony żyta, czy pszenicy z hektara to był niesamowity urodzaj!).

Wracając do naszego zwykłego chłopa, jego zony, chomonto i kur:)... Czy kury odżywiały się zatem praną (energią kosmosu) ? Nie, jadły takie rzeczy jak:

• czerwie i inne robactwo wylęgające się z odchodów większych zwierząt
• ziarno i nasiona, które przeszły niestrawione przez przewód pokarmowy innych zwierząt gospodarskich
• ziarno i nasiona, które rozsypały się na ziemię i większe zwierzęta nie mogły ich już zjeść.
• obornik

Jedno można powiedzieć - nie była to dieta zrównoważona. Można nawet powiedzieć, że nie była to dieta, która pokrywała potrzeby energetyczne (kaloryczne) kur. Zima dla kur to bardzo "cienki czas" - po prostu mocno nie dojadały (jak zresztą większość ludzi w przeszłości). Oczywiście w takich warunkach (permanentnego głodu) kury nie znosiły żadnych jaj. Traciły na wadze, podupadały na zdrowiu, ale wkrótce...

Wraz z przyjściem wiosny sytuacja poprawiała się. Kury mogły paść się na dworze, zjadać trawkę... Najważniejszym źródłem jedzenia dla kur był jednak... brud, a raczej robactwo się w nim się wylęgające. Krowie i świńskie placki były niemal wszędzie - XIX wiek i wcześniejsze nie słynęły z higieny. Jeśli wioska w której mieszkał chłop była większa (takie małe miasteczko niemalże) to ludzie wyrzucali odpadki kuchenne i swoje odchody na ulicę, tworząc idealne warunki do rozwoju czerwi i chorób. Kury pasły się w tych warunkach dość dobrze. Podobnie jak szczury.

Kilka kur chłopa znosiło zapłodnione jajka, wkrótce pojawiały się małe kurczaczki.Przeciętny chłop miał pewnie z kilkadziesiąt sztuk. Stary kogut trafiał do garnka, ewentualnie był sprzedawany. W dzisiejszych czasach pewnie tak starego koguta (jeden rok) byśmy nie zjedli, nasze "kurczaki" mają zwykle około 7 tygodni. Jajka z drugiego rzutu trafiały już na stół, a u biedaków na sprzedaż.

Nadeszło lato, czas żniw - to dobry czas dla kur. Z racji kiepskiej techniki duża ilość ziarna podczas żniw się marnowała - osypywała się na ziemię. Na szczęście kury je zjadały, więc nie do końca ziarno przepadało bezproduktywnie. Czerwi latem mnóstwo, kury ładnie rosną (już z 4 -5 miesiąc). Kury szwendają się po sadzie, dzięki czemu wyjadają ze spadów robaki, podskubują również trawkę...

Nadchodzi jesień - kury już są tłuste, czas je sprzedać Żydowi:), może w tym roku da lepszą cenę, w zeszłym była kiepska, tak dobrego katolika okradać, to ino Żyd;) może. Chłop zostawiał sobie zwykle te słabo wyglądające, gdyż myślał, że się na następny rok podtuczą i sprzeda się je za lepszą cenę niż w tym roku (przez nieznajomość genetyki degenerowało się kurzą rasę).

Kury w XIX wieku dawały średnio 70 jajek rocznie. Dzisiaj dają (odmiany przemysłowe) około 300, Zielononóżki 180.

Przedstawiony tu opis poniekąd odpowiada na pytanie,czy kury na wolnym wybiegu trzeba karmić. Znawcy tematu twierdzą, że kur karmić na wybiegu nie trzeba, jednak w takim wypadku na 1 ha pastwiska można wyżywić tylko około 4- 5 ptaków i to nawet nie zima. Dla porównania 1 ha pastwiska może przy odpowiednim zarządzaniu dostarczyć około 300 kurom 20% paszy. Widzimy zatem dość jasno, że jeden ha pastwiska daje jedzenie dla 60 kur w ciągu sezonu pod warunkiem, że dajemy im jeszcze jakąś inna paszę. W przeciwnym wypadku wartość 4-5 kur na ha wydaje się prawidłowa.

Ważne jest by kury nie pozostawały cały czas w tym samym miejscu (kwestia namnażania się pasożytów) oraz niszczenia swojej własnej bazy pokarmowej. Kury jak i krowy jedzą deser najpierw, zatem będą żreć rośliny przez siebie ulubione, a ignorować te niesmaczne. Efekt, to zanik w runi pastwiska roślin przez siebie lubianych, a rozpowszechnienie i zajęcie całego pastwiska przez rośliny niejadalne dla siebie. W końcu doprowadzi to do tego, że będziemy musieli interweniować. Zwykły rolnik robi to kosząc niedojady, stosując herbicydy, będzie musiał potem podsiewać wartościowymi roślinami pastwisko itp innymi słowy tworząc niepotrzebna pracę i koszty. Permakulturowiec (jak ja nie lubię słowotwórstwa;)
wyśle do zjedzenia niedojadów inne zwierzęta, a przede wszystkim wprowadzi wypas rotacyjny, czym zapobiegnie degradacji pastwiska..

Warto pomyśleć o sadzeniu specjalnych wieloletnich roślin paszowych dla kur, oto kilka propozycji:

- karagana syberyjska
-oliwnik wielokwiatowy
-oliwnik baldaszkowaty
-morwy
-żywokost lekarski
-rdest ptasi
-maliny
-truskawki (choć to raczej ekstrawagancja;)
-koniczyna
-robinia akacjowa
-buk
-babka lanacetowata
-mniszek lekarski
-jarzębina
-róża dzika i róża pomarszczona
-głogi
-dereń jadalny
-berberysy

Jak widać większość z tych roślin to "chwasty" lub dynamiczne akumulatory jak kto woli. Wiele z nich to również zwykłe rośliny jadalne.
Na dłuższą metę można pomyśleć również o kasztanie chińskim. Minie zapewne wiele lat, nim stanie się to ekonomicznie opłacalne, no ale staramy się myśleć długoterminowo. Takie kasztany będzie trzeba kurom ześrutować. Myślę również, że orzechy włoskie i laskowe też by się nadały, choć tutaj też wchodzi w grę sprawa ekonomiki i oczywiście rozłupania skorup.

Kury, czy ogólnie zwierzęta, które mają możliwość korzystania z wolnego wybiegu mają wyższy poziom nienasyconych kwasów tłuszczowych omega 3. Również jajka od kur z wolnego wypasu są bogatsze w te cenne substancje odżywcze, niż kury karmione tylko zbożami/nasionami.

Można również wykorzystać wiadro do zamiany odpadków w jedzenie dla kur.

Jeżeli interesuje Cię jak przygotować konkretną mieszankę dla kur na wolnym wybiegu to polecam przeczytać ten wpis.