Uprawa zbóz jednorocznych w Polsce bez orania. Metodą FUKUOKA-BONIFILS

Jedna roślina pszenicy uprawiana wg metody Bonfilis'a

Opiszę metodę uprawy zbóż bez orania, która może być zastosowana w naszym klimacie.

Opis tutejszy opis jest tłumaczeniem artykuł "How to grow winter wheat?
The Fukuoka-Bonfils method" Jest to opis dotyczący doświadczenia we Francji, więc poszczególne terminy (okresy) będą się różnić od tych występujących w Polsce. Nie mniej zasada jest ta sama.

Oto przetłumaczona treść artykułu

"Pszenica ozima zwykle siana jest w okolicach września-października i rośnie bardzo nieznacznie zanim wejdzie w stan spoczynku. To spoczynek zimowy wyzwala w niej kwitnienie. Wzrost następuje ponownie w styczniu, rośliny produkuje określona ilość źdźbeł (krzewienie się) i końcu w okolicach sierpnia są zbierane (rośliny). Jest wiele minusów w uprawie pszenicy ozimej w sposób konwencjonalny. W przededniu zimy rośliny są ciągle małe, co sprawia, że gleba jest podatna na silną erozję. Krzewienie się zachodzi w lutym- marcu, gdy temperatury dla tego procesu fizjologicznego są nieoptymalne. Rośliny są mało bardzo podatne na ataki szkodników więc muszą być poddawane rozlicznym zabiegom przeciwko grzybom i chwastom. Częste przejazdy traktorami powodują zaś ubicie oraz złe napowietrzenie gleby.

Tradycyjny sposób uprawy pszenicy ozimej




Metoda Marc Bonfils'a
Czy istnieje jakaś alternatywa? Czy możemy poprawiać stan naszej gleby i jeszcze ciągle uprawiać na niej jedzenie, które potrzebujemy? Marc Bonfils eksperymentował przez wiele lat nad różnymi alternatywnymi sposobami uprawy w Beauce we Francji i opracował system, który wpisuje się w ogólne zasady permakultury. Mimo, że metoda Bonfils'a została stworzona do uprawy pszenicy, łatwo można ją zaadaptować również do uprawy innych zbóż. Bonfils opracował sposób uprawy zbóż bez orania dla klimatu europejskiego, podobnie jak Masanobu Fukuoka zrobił to dla Japonii.
Pod koniec czerwca – znacznie wcześniej niż w uprawie konwencjonalnej sieje się czy może lepiej wciska się pszenicę w glebę w rozstawie około 60 cm. Glebę pokrywa w tym czasie dywan koniczyny wieloletniej, wcześniej posianej w kwietniu. Koniczyna zapewnia azot , lepszą florę bakteryjną gleby, oraz rozwój glonów, które również wiążą azot z powietrza. Podczas tego długiego okresu wegetacyjnego pszenica wytwarza rozległy i głęboki system korzeniowy. Wszystko to zasługa lepszemu dostępowi do składników mineralnych i aktywności bakterii. To zapewnia roślinie dobry start w przyszłym roku. Plony rzędu 15 ton na hektar (6 ton na akr) były uzyskane w ten sposób. Porównanie niektórych parametrów:

Konwencjonalne Bonfils
Roślin na m2 350 1.5-4
Źdźbeł na roślinę 0-3 100-150
Kłosów na roślinę 12-15 35
Ziaren na kłos 20-30 40-60
Waga ziaren niska wysoka

Nawet przed zebraniem kłosów nowa pszenica jest od razu siana w okrywę z koniczyny między "krzaki" pszenicy. Koniczyna jest wieloletnia, więc nie jest siana co roku, lecz tylko ścinana do wysokości, która nie uszkadza pszenicy.
Po zbiorach w sierpniu słoma i jest wracana na pole. W tej metodzie uprawa jest ograniczona do niezbędnego minimum, unikając w ten sposób praktyk jak oranie i co się z tym wiąże ubijanie gleby. Pomaga to regeneracji gleby.

Zalety:
Optymalna temperatura dla krzewienia się zbóż to 20-25 stopni Celsjusza. W Metodzie Bonfils'a w przeciwieństwie do konwencjonalnej uprawy krzewienie zaczyna się w sierpniu roku w którym rośliny są sadzone, czyli wtedy, kiedy temperatury są bliższe optymalnym. Rozwija się zatem lepszy system korzeniowy a co za tym idzie, lepsze rośliny. Redukuje się wymywanie substancji odżywczych zima. Większe rośliny zdają się również bardziej wytrzymałe na zimno niż małe siewki. Większa odległość między roślinami powoduje dużo intensywniejsze krzewienie się a każde dodatkowe źdźbło to więcej kłosów. Okres kłoszenia zaczyna się w sierpniu, jest zatem dużo dłuższy, niż w konwencjonalnej uprawie pszenicy ozimej.

Problemy:
Głównym niebezpieczeństwem jest zły dobór odmiany: jeśli odmiana pszenicy nie będzie bezwzględnie ozima, to roślina będzie próbowała przejść pełen cykl wegetacyjny przed zimą w konsekwencji produkując mniej niż w metodzie konwencjonalnej.. Większość współczesnych odmian jest hybrydami między jarymi a ozimymi więc ma tą tendencję. Wynika z tego, że powinno się szukać tradycyjnych odmian produkujących dużo słomy, silnym wzrostem wegetatywnym, silnie się kłoszącymi i dających gęstą okrywę.
Zbiór mechaniczny stanowi problem w metodzie Bonfils'a ponieważ żniwa mają miejsce pośród młodych, podatnych na zniszczenie roślin. Cięcie powinno się zatem przeprowadzać minimum 5 cm nad poziomem gleby.
Problemem związku pszenica-koniczyna jest to, że pszenica rośnie bardzo wysoko, ponieważ gleba jest bogata w azot. Duży odstępy między poszczególnymi roślinami pozwalający na maksymalny dostęp światła redukuje ryzyko wylegania się zbóż.


Pszenica uprawiana w metodzie Bonfils'a

Wersja oryginalna:
"Winter wheat is normally sown in
September-November and
grows just a little before going
dormant in winter. The winter cold triggers
flowering. After the floral initiation in
January, the plants develop a number of
tillers and are finally harvested in August.
There are a number of drawbacks in
growing winter wheat the conventional
way. As the plants are still small at the onset
of winter, soil erosion is high. Tillering
takes place in February-March when temperatures
are sub-optimal for this physiological
stage of plant growth. The plants are
vulnerable and require numerous treatments
against weeds and fungi. The frequent
tractor passes over the land lead to
compaction and bad aeration of the topsoil.
Marc Bonfils’ method
Is there an alternative? Can we regenerate
our soils and still grow the food we need?
Marc Bonfils has experimented with alternative
cultural measures in the region of
Beauce, France, for many years and has
developed a system that embraces the general
principles of permaculture. Although
Bonfil’s method is primarily for wheat, it is
easily adaptable to other cereals. Bonfils
found a way of growing food without
ploughing in the European climate, as
Masanobu Fukuoka did in Japan.
At the end of June – much earlier than
in the traditional way - wheat is sown, or
rather pressed into the soil at a spacing of
60cm, through the carpet of spreading perennial
clover, previously sown in April. The
clover cover assures Nitrogen fixation, better
bacterial life, and development of algae
that are also capable of fixing Nitrogen.
During its long vegetative period the wheat
plant makes deep roots before winter sets
in, thanks to better availability of nutrients
and greater bacterial activity. This gives the
plants a head start for the next summer.
Yields of over 15 tons per hectare (6 tons
per acre) have been obtained in this manner.
A comparison of some parameters:
Conventional Bonfils
Plants/m 350 1.5-4
Ears/plant 0-3 100-150
Earlets/plant 12-15 35
Grains/ear 20-30 40-60
Weight of grains Low High
Even before harvesting of the ears, the new
wheat crop is already pressed in through
the clover carpet amongst the maturing
‘bushes’ of wheat. Clover is a perennial: it is
not sown each year but simply cut down at
the beginning of the season, at a height that
does not damage the wheat plants.
After harvesting in August, the straw
and chaff are returned to the field. In this
method, tillage is reduced to a bare
minimum, avoiding practices like
ploughing and compaction that retard the
process of revitalising the soil.
Advantages
The optimal temperature for tillering is
20-25ºc. In Bonfils’ method, unlike in the
conventional, tillering starts already in
August of the year of sowing, when temperatures
are closer to the optimal. A better
root system develops and a better plant
stand is obtained, reducing leaching of
nutrients in winter. These bigger plants
appear to resist the cold better than young
seedlings. With a wider stand, much more
tillers are produced, each tiller leading to an
ear. The tillering period starting in August is
much longer than with the conventional
winter wheat growing method.
Problems
The main danger lies in the wrong choice
of variety: if a strictly winter variety is not
used, then the plants will go to grain before
winter, producing less than the standard
methods. Most modern varieties, being
hybrids between winter and spring or
warm-climate types, have this tendency.
Therefore, one should seek long-straw,
traditional varieties, with strong vegetative
vigour that gives plenty of side-shoots and
dense foliage.
Mechanical harvesting constitutes a
problem in the Bonfils method, as harvesting
takes place amidst young, vulnerable
seedlings. Cutting should be at least 5 cm
above the soil.
A problem of the wheat-clover association
is that the wheat grows too tall
because of the richness in soil Nitrogen.
Sowing wide, permitting maximum sunshine
and thus reducing the risk of lodging
of the wheat, can counteract this.
n
Adapted from
- Marc Bonfils. Le blé d’hiver et sa physiologie
végétale selon la méthode Fukuoka-Bonfils.
Permaculture Pyrénées. Association las Encantadas.
B.P. 217. F-11300 Limoux, France.
- Marc Bonfils. The harmonious wheatsmith: can we
regenerate our soils and still grow the food we
need? Permaculture Association, Old Cuming Farm,
Buckfastleigh, Devon TQ11 0LP, UK.
Similar experiences are presented in:
- Sayre KD, Moreno Ramos OH. 1997. Applications of
raised-bed planting systems to wheat. Mexico, DF
(Mexico): CIMMYT. 36 p. Series: CIMMYT Wheat
Special Report (WPSR) No. 31."

Podczas pisania tego wpisu znalazłem taki link, z nieco rozszerzonym artykułem (po angielsku)

Co o tym sądzisz? Interesuje mnie Twoja opinia, zwłaszcza jeśli jesteś rolnikiem - proszę o komentarz.